Ngoài bia rượu còn có rất nhiều hành vi làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ mà ít ngờ đâu tới.
Bệnh gan nhiễm mỡ giải thích một cách dễ hiểu nhất là tình trạng dư thừa lượng mỡ trữ trong gan. Khi gan chẳng thể xử lý và phân hủy chất béo trong thân thể, chất béo sẽ tàng trữ lại gây ra gan nhiễm mỡ.
Ở tuổi đầu, bệnh gan nhiễm mỡ thường không quá nguy hiểm và cũng khó phát hiện. Nhưng nếu không điều trị sớm, bệnh gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, chuyển biến thành xơ gan, suy gan, ung thư gan hoặc xuất huyết tiêu hóa, rối loạn khả năng đông máu.
Thêm một điều đáng lo ngại nữa là gan nhiễm mỡ có thể hình thành từ những lề thói nhỏ nhặt, những hành vi ít nào ngờ tới trong cuộc sống hàng ngày. Ví dụ như 5 nếp không hề liên tưởng tới rượu bia được chuyên gia Dinh dưỡng học Cheng Hanyu (Đài Bắc, Đài Loan, Trung Quốc) chỉ ra sau đây:
1. Thiếu ngủ
Nếu cho rằng thiếu ngủ chỉ hại cho não bộ, ngoại hình… thì bạn đã sai trái. thầy thuốc Cheng cho biết, đây là một trong những căn nguyên gây ra nhiều bệnh về gan, bao gồm cả gan nhiễm mỡ dù bạn có ăn uống lành mạnh, không dùng bia rượu.
Thiếu ngủ lâu ngày làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ (Ảnh minh họa)
Nghiên cứu do Đại học Stanford (Mỹ) công bố vào năm 2018 chỉ ra: so với những người ngủ 9 tiếng mỗi ngày, những người ngủ ít hơn 5 tiếng có nguy cơ bị chức năng gan thất thường tăng 35% và nguy cơ gan nhiễm mỡ tăng 45%. Con số này ở những người ngủ dưới 6 tiếng tuần tự là là 24% và 33%. Người ngủ trong khoảng 7 - 8 giờ không làm tăng nguy cơ chức năng gan thất thường và gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, các nghiên cứu còn chỉ ra rằng ngủ ít hơn 5 tiếng cũng có thể dẫn đến béo phì và tiểu đường - những nhân tố tăng nguy cơ bệnh gan.
Cụ thể, thời kì kéo dài của giấc ngủ ngắn có mối tương quan với mức alanine aminotransferase (ALT) bất thường của huyết thanh và sự phát triển của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Thiếu ngủ làm ngắt quãng trục hạ đồi - tuyến yên - tuyến thượng thận, do đó có thể góp phần dẫn tới rối loạn chức năng gan và phát triển gan nhiễm mỡ không do rượu. song song, bản thân việc thức khuya, thiếu ngủ làm rối loạn huyết thanh ALT quan yếu với gan.
2. Ăn quá nhiều đường
Theo thầy thuốc Cheng, gan sử dụng đường fructose để tạo ra chất béo. tiếp nhận quá nhiều đường làm tích trữ chất béo trong gan và dẫn đến các bệnh về gan. Một số nghiên cứu cho thấy, đường có thể gây hại cho gan giống như rượu, ngay cả ở người không thừa cân. thành thử, ông khuyến nghị chúng ta nên kiểm soát lượng đường, thực phẩm ngọt trong chế độ ăn uống để phòng bệnh gan nhiễm mỡ.
Tương tự, người bệnh tiểu đường có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ cao hơn người khỏe mạnh. Lý do là khi lượng đường trong máu tăng lên làm suy giảm chức năng loại bỏ LDL (cholesterol "xấu") của gan. Lâu ngày, cholesterol tàng trữ ở cơ quan này nhiều hơn, khiến gan nhiễm mỡ.
Ngược lại, khi đường huyết xuống thấp (do nhịn đói), cơ thể phải phóng thích một lượng một mực để bù đắp năng lượng. Tình trạng này diễn ra ngay cũng làm gia tăng lượng mỡ tại gan.
3. Giảm cân quá nhanh, ăn kiêng quá mức
Rất nhiều người sẽ cảm thấy bất thần khi biết rằng thân suy dinh dưỡng cũng dẫn đến gan nhiễm mỡ. Đó cũng là một trong số những lý do khiến thực tại có rất nhiều người gầy mắc bệnh lý này. duyên cớ là do cơ thể không tổng hợp được apolipoprotein do thiếu hụt dinh dưỡng, khiến triglyceride tích trữ trong gan dẫn đến mỡ thừa trong gan.
Hoặc những người giảm cân quá nhanh, nạm ăn kiêng, nhịn ăn để có thân nghe đâu ý cũng dễ bị gan nhiễm mỡ “tấn công”. Bời vì giảm cân quá nhanh trong thời kì ngắn sẽ kích thích lipolysis trong thân, khiến lượng chất béo tăng lên chóng vánh. Cùng với đó, quá trình peroxy hóa lipid cũng diễn ra mạnh hơn, sẽ khiến tế bào gan bị thương tổn và gan nhiễm mỡ. Do đó, thầy thuốc Cheng nhấn mạnh rằng giảm cân quá mức không phải là biện pháp giảm cân an toàn, nó gây nhiều hệ lụy cho gan và sức khỏe chung toàn cơ thể.
4. Thích ăn đồ chiên rán, thức ăn nhanh, nội tạng động vật
Đây đều là những kiểu ăn uống cực kỳ hại cho sức khỏe lá gan, “mời gọi” bệnh gan nhiễm mỡ tìm tới bạn. bởi tiêu thụ quá nhiều nội tạng động vật, đồ chiên hoặc xào, thức ăn nhanh... tăng sức ép cho gan, làm chậm quá trình xử lý và chuyển hóa chất béo. Lâu ngày, một lượng mỡ lớn tích, gây bệnh gan nhiễm mỡ. Hệ quả là gan có thể bị viêm, tế bào bị tổn thương dẫn đến xơ gan, thậm chí suy gan, ung thư gan nguy hiểm tính mạng.
Ăn quá nhiều đồ chiên rán và món ăn nhiều đường gây ra nhiều bệnh tật (Ảnh minh họa)
Hay những người thẳng băng, thậm chí là ăn thức ăn nhanh và thực phẩm đóng gói sẵn hàng ngày sẽ có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ cao hơn. Do nhóm thực phẩm này thường chứa nhiều chất béo chuyển hóa, đường, muối… khiến gan phải hoạt động nhiều hơn, dễ quá tải, suy giảm chức năng. Quá trình này diễn ra lâu ngày, liên tục lặp lại sẽ gây bệnh gan nhiễm mỡ.
Tuy nhiên, bác sĩ Cheng nhắc nhở rằng thân vẫn cần chất béo để kết nạp các loại vitamin như A, E, D và K. Do đó, bạn nên thay thế bằng các chất béo lành mạnh như dầu ô liu, dầu đậu nành hoặc cá béo... với lượng vừa đủ.
5. Ít vận động và ít xúc tiếp với ánh nắng mặt trời
Bên cạnh uống nhiều rượu bia, thừa cân hoặc béo phì là một trong những nguy cơ hàng đầu gây gan nhiễm mỡ. Trong khi đó, những người lười vận động, ngồi lâu một chỗ nhiều giờ mỗi ngày thì dễ bị béo phì hơn, nhất là trữ mỡ thừa ở vòng eo - nơi có các cơ quan nội tạng quan yếu, bao gồm cả gan.
Các nghiên cứu đã chỉ ra, lượng chất béo tích trữ trong gan tỷ lệ thuận với cân nặng thân thể. Điều này có nghĩa người có cân nặng càng cao thì nguy cơ tích lũy mỡ thừa trong gan càng nhiều. tổn thương mô gan do mỡ thừa ở những người béo phì ở mức 61 - 94% và theo bác sĩ Cheng đây là ngưỡng khôn xiết hiểm.
Tắm nắng điều độ cũng tốt cho sức khỏe của gan (Ảnh minh họa)
Trong khi đó, tập thể dục hay chơi liền một môn thể thao là liều thuốc giảm mỡ trong máu cũng như tình trạng gan nhiễm mỡ hiệu quả nhất. Khi vận động chúng ta sẽ đốt năng lượng từ các mô mỡ, gan tăng cường chuyển hóa và đẩy mỡ ra các mô để bù đắp. bởi thế người lười vận động sẽ dễ bị gan nhiễm mỡ và bệnh tiến triển cũng nhanh hơn. Người lười vận động và thừa cân còn dễ mắc tiểu đường, cao áp huyết - đây đều là những nguyên tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan.
Ngoài ra, rất ít người biết rằng ít khi tiếp xúc với ánh nắng thái dương cũng gây hại cho gan. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nồng độ vitamin D trong huyết thanh thấp có liên tưởng đến thoái hóa gan nhiễm mỡ, hoại tử và thương tổn do viêm. Nên phơi nắng nhiều, ít ra 30 phút - 1 giờ mỗi ngày và phơi nắng vào buổi sáng sau 8 giờ là hiệu quả nhất.
Nguồn và ảnh: ETtoday, webMD, Life Times
